เนื่องจากคำศัพท์ทางเครื่องเสียงส่วนใหญ่จะบัญญัติมาจากภาษาต่างประเทศ เฉพาะอย่างยิ่งภาษาอังกฤษเป็นหลัก ซึ่งคำศัพท์บางคำอาจมีความหมายเฉพาะ ที่การเปิดอ่านจากพจนานุกรมทั่วไป อาจได้ความหมายที่ไม่เจาะจง หรือ ตรงกับความหมายที่ต้องการสื่อถึง ทว่าพจนานุกรมสำหรับเครื่องเสียงโดยเฉพาะก็ยังมิได้มีการจัดทำ ดังนั้นการแปลความคำศัพท์สำหรับแวดวงเครื่องเสียงบ้านเราจึงเกิดความคลาดเคลื่อนในการสื่อความหมาย อาจจะมากบ้าง – น้อยบ้างก็ขึ้นอยู่กับการตีความของแต่ละบุคคล ยังมิได้มีมาตรฐานให้เรา – ท่านได้ยึดถือร่วมกัน
“What Hi-Fi? Vocabulary” เป็นการนำเอาคำศัพท์ทางเครื่องเสียงที่ใช้กันบ่อย หรือ คุ้นเคยกันเป็นส่วนใหญ่นั้น มาแปลความโดยพยายามอ้างอิงจากข้อมูลต้นทางที่สืบค้นจากหลายทางมาผนวกกัน ให้ได้ความหมายโดยสรุปที่แน่ชัด เข้าใจง่าย และมีความเชื่อถือได้ อย่างไรก็ตาม ในความหมายของการจัดทำนี้ มิได้ต้องการกระทำในลักษณะของการบัญญัติศัพท์แต่อย่างใด เพียงแค่อยากให้แวดวงเครื่องเสียงในบ้านเรา สามารถเข้าใจในความหมายของคำศัพท์ทางเครื่องเสียงที่ต้องการสื่อนั้นได้อย่างมีแนวทางตรงกัน หรือ ใกล้เคียงกัน เป็นส่วนใหญ่ จึงเรียนมาเพื่อทราบ ณ ทีนี้
– Absorption (แอปซอปชัน)
เป็นคำศัพท์ทั่วไปที่มีความหมายจาก Absorb (แอปซอบ) ที่เป็นคำกริยา แปลว่า การรับ หรือ ดูดซับ (พลังงาน หรือ ของเหลว หรือ สารอื่น) โดยการกระทำทางเคมี หรือ ทางกายภาพ ซึ่งในทางคำศัพท์เครื่องเสียงโดยเฉพาะนั้น คำนี้แปลความได้ว่า การซึมซับ การดูดกลืน (ตรงข้ามกับการสะท้อน – Reflection) การดูดซับเสียงเกิดจากการแปลงพลังงานเสียงเป็นรูปแบบอื่น ซึ่งโดยปกตินั้นคือ ความร้อน (Heat) หรือ การเคลื่อนที่ (Motion) เมื่อผ่านตัวกลางเสียง (Acoustical Medium) โดยเมื่อคลื่นเสียงพบกับแรงต้านทาน (Resistance) การดูดซับจะเกิดขึ้น การดูดซับนี้วัดค่าเป็นหน่วยซาบิน (Sabins ตามแนวคิดของ Wallace Clement Sabine) หนึ่งซาบินคือ ปริมาณการดูดซับที่เกิดขึ้นของอากาศพื้นที่โล่ง 1 ตารางฟุต (One square foot of open air)
– Absorption Coefficient
เป็นคำศัพท์ในทางเครื่องเสียงโดยเฉพาะนั้น แปลความได้ว่า ค่าสัมประสิทธิ์การดูดซับเสียง ซึ่งหมายถึง อัตราส่วนของประสิทธิภาพการดูดซับเสียงที่ความถี่เฉพาะของพื้นที่หนึ่งหน่วยของวัสดุดูดซับเสียงต่อพื้นที่หนึ่งหน่วยของวัสดุที่ดูดซับเสียงได้อย่างสมบูรณ์แบบ ส่วนของพลังงานที่ดูดซับเมื่อคลื่นเสียงกระทบวัสดุ ค่าสัมประสิทธิ์การดูดซับของวัสดุขึ้นอยู่กับความถี่ของคลื่นเสียง ค่าสัมประสิทธิ์การดูดซับ 1.0 = การดูดซับทั้งหมด (Total Absorption) ; 0.0 = การสะท้อนทั้งหมด (Total Reflection) * หมายเหตุ : ดูหัวข้อ Area Effect สำหรับคำอธิบายของค่าสัมประสิทธิ์การดูดซับที่เกิน 1.00
– Acoustics (อะคูสติก)
สำหรับคำศัพท์ทั่วไป แปลความตามคำคุณศัพท์ได้ว่า เกี่ยวกับเสียง เกี่ยวกับการได้ยิน เกี่ยวกับการฟัง-แต่สำหรับความหมายในแง่ของการฟัง คำศัพท์ “อะคูสติก” นี้ หมายถึง คุณลักษณ์ทางเสียงของห้อง อันเป็นศาสตร์เกี่ยวกับการผลิต (Production), การควบคุม (Control), การส่งผ่าน (Transmission), การรับ (Reception) และผลของเสียง (Effects Of Sound) รวมถึงปรากฏการณ์ของการได้ยิน (Phenomenon Of Hearing)
นอกจากนี้ ‘Acoustic’ ยังหมายถึง สิ่งที่เกี่ยวข้องกับเสียง ในห้องแสดงคอนเสิร์ตจะมี “แผงอะคูสติก” (Acoustic Panels) ทำหน้าที่ควบคุมทิศทางการเคลื่อนที่ของเสียง วิศวกรเสียงจะได้รับการฝึกอบรมด้านการออกแบบอะคูสติก (Acoustic Design) สำหรับการบันทึกเสียงดนตรี หากห้องใดมีอะคูสติกที่ดี เสียงจะเดินทางผ่านพื้นที่ห้องได้อย่างแจ่มชัดและสม่ำเสมอ จึงเหมาะสำหรับงานคอนเสิร์ต
– Acoustical Tile
หมายถึง กระเบื้องอะคูสติก ซึ่งเป็นวัสดุสถาปัตยกรรม (Architectural Material) ที่มีรูพรุน มักทำจากไฟเบอร์กลาส หรือ แผ่นไม้อัด ซึ่งมีความสามารถในการดูดซับเสียงความถี่สูงได้ดีที่สุด
– Ambience (แอมเบี๊ยน)
มักเป็นคำศัพท์ที่ใช้กันในแง่ของเสียง หรือ การรับฟัง แปลความได้ทำนองว่า บรรยากาศ – เสียงรายรอบ – เสียงห้อง (Room Sound) เป็นเสียงที่เรารับรู้ได้จากสภาพแวดล้อมในการฟัง (Listening Environment) ของห้อง หรือ สถานที่นั้น ๆ (บรรยากาศของสภาพแวดล้อม)
– Ambient Noise
แปลความได้ทำนองว่า เสียงรบกวนรายรอบ เป็นเสียงรบกวนที่แพร่กระจายไป อันเกี่ยวข้องกับสภาพแวดล้อมที่กำหนด
– Anechoic (แอนแอคโคอิก)
เป็นคำศัพท์ที่พบเห็นในเรื่องของเสียงโดยเฉพาะ มีความหมายถึง ไร้ซึ่งเสียงสะท้อน หรือ ไม่มีเสียงสะท้อน เพราะดูดซับเสียงจนหมดนั่นเอง
– Anechoic Chamber
ในความเป็นจริง หมายถึง ห้องไร้เสียงสะท้อน หรือ ห้องที่มีเสียงสะท้อนน้อยมาก มีผลประโยชน์สำคัญในแง่ของการตรวจวัดค่าต่าง ๆ ในด้านสมรรถนะของลำโพง เพื่อการระบุเป็นคุณสมบัติเฉพาะ (Specification)
– Area Effect
แน่นอนว่า เป็นคำศัพท์ในทางเครื่องเสียงโดยเฉพาะ แปลความได้ว่า ผลกระทบด้านพื้นที่ อันเนื่องมาจากขอบมุมที่เปิดเผยและการเลี้ยวเบน (Exposed Edges and Diffraction) ของพลังงานเสียงรอบปริมณฑล วัสดุอะคูสติกที่อยู่ห่างกัน (Spaced Apart) อาจดูดซับเสียงได้มากกว่าวัสดุที่มีปริมาณเท่ากันโดยไม่มีช่องว่าง (No Gaps) ลักษณะพื้นผิวรูปทรงลิ่มไร้เสียงสะท้อน (Anechoic Wedge) จะมีพื้นที่ผิวรวมมากกว่าพื้นผิวเรียบที่รูปทรงลิ่มนั้นมาแทนที่
– Articulation (อาทิคูเลชัน)
หมายถึง การออกเสียง อันเป็นการวัดความสามารถในการเข้าใจคำพูด หรือ น้ำเสียง ซึ่งมีการออกเสียงโน้ตที่มีความชัดเจนต่อเนื่องกัน
– Attenuate (แอดเทนูเอด)
มักเป็นคำศัพท์ในทางเครื่องเสียงโดยเฉพาะ แปลความได้ว่า การลดทอน, การลดระดับ (ความดัง พลังงาน) ในด้านความแรง หรือ ขนาดของสัญญาณเสียง (หรือ ไฟฟ้า) ให้อ่อนลง
– Audio (ออดิโอ)
มักเป็นคำศัพท์ใช้ในทางเครื่องเสียงส่วนใหญ่ เพราะหมายถึงว่า เสียง หรือ สัญญาณเสียงโดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อถูกบันทึก (Recorded), ถ่ายทอด – ส่งผ่าน (Transmitted) หรือ จำลองซ้ำขึ้นมาใหม่ (Reproduced) อันเกี่ยวกับการได้ยินได้ฟัง
– Audio Frequency
เป็นคำศัพท์ที่ระบุการใช้ในทางเครื่องเสียง หมายถึง ความถี่เสียง ที่เป็นความถี่ซึ่งอยู่ในช่วงการได้ยินของมนุษย์ โดยทั่วไปจะอยู่ระหว่าง 20 เฮิรตซ์ถึง 20 กิโลเฮิรตซ์
– A-Weighted Sound Level
เป็นคำศัพท์ในทางเครื่องเสียงโดยเฉพาะ แปลความได้ว่า ระดับเสียงที่ได้มีการถ่วงน้ำหนักแบบ A โดยที่ถือเป็นหน่วยวัดระดับความดันเสียง (Sound Pressure Level) ที่ออกแบบมาเพื่อสะท้อนการตอบสนองของหูมนุษย์แท้จริง ซึ่งไม่ตอบสนองต่อความถี่ทั้งหมดอย่างเท่าเทียมกัน โดยที่ A-Weighted นี้จะลดผลกระทบของความถี่ต่ำและสูง เมื่อเทียบกับช่วงความถี่กลาง ระดับเสียงที่ได้เรียกว่า “ถ่วงน้ำหนักแบบ A” และมีหน่วยเป็น dBA
– Axial Mode
เป็นคำศัพท์ในทางเครื่องเสียงโดยเฉพาะ แปลความได้ว่า ลักษณะเสียงกำทอนของห้อง (Room Resonances) ที่เกิดขึ้นและสัมพันธ์กับผนังด้านขนานแต่ละคู่ (รวมทั้งเพดาน และพื้น)
– Background Noise
มักเป็นคำศัพท์ในทางเครื่องเสียงโดยเฉพาะ แปลความได้ว่า เสียงรบกวนพื้นหลัง ซึ่งหมายถึง ระดับเสียงรบกวนรายรอบ (Ambient Noise) ที่ต้องมีแทรกอยู่ในการนำเสนอสัญญาณ หรือพูดง่ายๆ ได้ว่า เป็นระดับเสียงรบกวนที่อยู่ต่ำกว่าสัญญาณแหล่งกำเนิดเสียงที่ได้วัดค่านั้น
– Baffle (บัฟเฟิล)
คำศัพท์ทั่วไป ถ้าเป็นคำกริยาแปลความได้หลายอย่าง ทำให้งงงัน ทำให้ยุ่งเหยิง ต่อสู้โดยไม่มีผล และถ้าเป็นคำนาม จะแปลความว่า อุปกรณ์ที่ใช้เพื่อยับยั้งการไหลของของเหลว ก๊าซ หรือ วัสดุที่ไม่แน่นนัก เพื่อป้องกันการแพร่กระจายของคลื่นเสียง (หรือ แสง) ไปในทิศทางใดทิศทางหนึ่ง โดยปกติแล้ว “บัฟเฟิล” จะแขวนในแนวตั้งจากเพดาน เพื่อลดค่าเวลาการสะท้อนเสียง (Reverberation Time) ซึ่งในทางเครื่องเสียงนั้น หมายถึง วัสดุที่ทำหน้าที่เป็นแผ่นกั้น อย่างเช่น แผงตัวตู้ลำโพง
– Barrier (แบริเออร์)
คำศัพท์ทั่วไป แปลความว่า กำแพงกั้น โครงสร้างหรือวัตถุที่ขัดขวางการเคลื่อนไหว – แต่ในความหมายทางเครื่องเสียงนั้น หมายถึง วัสดุที่มีความหนาแน่นและหนัก ซึ่งใช้ระงับ หรือ ปิดกั้นเสียง
– Bass Trap
เป็นความหมายในทางเครื่องเสียงโดยเฉพาะ หมายถึง อุปกรณ์ทำหน้าที่เป็นตัวดูดซับความถี่ต่ำ นั่นเพราะความถี่ต่ำนั้นดูดซับ (Absorb) ได้ยาก เนื่องจากมีความยาวคลื่น (Wavelengths) ที่ยาว “Bass Trap” จึงได้รับการออกแบบและสร้างขึ้นมา เพื่อดูดซับคลื่นความถี่ยาวเหล่านี้ และควบคุมเสียงสะท้อนในห้องที่ไม่ต้องการไปพร้อมกัน โดยที่ตัวดูดซับช่วงความถี่กว้าง “ไปถึงความถี่ต่ำมักเรียกว่า Bass Trap ซึ่งหมายถึงทำนองว่า ตัวกักเก็บเสียงความถี่ต่ำ แต่อุปกรณ์เหล่านี้ ยังทำหน้าที่ช่วยขจัดเสียงสะท้อนในห้องที่มีความถี่ต่ำส่วนเกิน ทำให้สามารถได้ยินเสียงเบสได้คุณภาพที่ดีขึ้น
– Block (บล็อค)
คำศัพท์ทั่วไป แปลความว่า ขัดขวาง สกัดกั้น – แต่ในความหมายทางเครื่องเสียงนั้น หมายถึง การยับยั้ง หรือ ลดทอนการส่งผ่านเสียงคลื่นอากาศ (Airborne) ไปตามโครงสร้างที่ก่อให้เกิดเป็นปัญหา
– Boom (บูม)
คำศัพท์ทั่วไป แปลความว่า กระหึ่ม ดังมาก – แต่ในความหมายทางเครื่องเสียงนั้น หมายถึง ความถี่เสียงที่ดังจนโด่ง และดังยาวนาน และคำศัพท์นี้ ยังมีความหมายในแง่ของการฟัง ซึ่งหมายถึง พลังงานความถี่ต่ำ (เสียงเบส) มากเกินไป จนฟังแล้วอึดอัด ไม่ไพเราะ หรือ Boomy นั่นเอง
– Break (เบรก)
คำศัพท์ทั่วไป แปลความว่า หยุดพัก ไม่ต่อเนื่อง (หยุด) รอยแตก – แต่ในความหมายทางเครื่องเสียงนั้น หมายถึง ช่องว่างทางกายภาพในการประกอบ หรือ การก่อสร้าง ซึ่งทำหน้าที่ขัดขวาง หรือ แยกการสั่นสะเทือนของเสียงไม่ให้เดินทางผ่านโครงสร้าง
– Bright (ไบร์ท)
คำศัพท์ทั่วไป แปลความว่า สีสันสดใส และเข้มข้น เจิดจ้า ถ้าเป็นคำนาม / แปลความว่า ให้แสงออกมา หรือ สะท้อนแสงมาก แสงส่องมาก ถ้าเป็นคำคุณศัพท์/แปลความว่า เรืองรอง แจ่มจ้า ถ้าเป็นคำวิเศษณ์ – แต่สำหรับความหมายในแง่ของการฟัง คำศัพท์นี้ หมายถึง พลังงานความถี่สูง (เสียงแหลม) ที่มากเกินไป จนฟังแล้วจัดจ้า ไม่รู้สึกระรื่นน่าฟัง
____________________
