Mongkol Oumroengsri
บทความนี้นำคำตอบมามอบให้ครับ…
…จาก LS3/5 เมื่อเริ่มต้น นำไปสู่ความเป็น LS3/5A อันโด่งดัง ด้วยการปรับเปลี่ยนไดรเวอร์ที่เคยก่อปัญหา ทำให้ต้องมีการปรับปรุงวงจรเนทเวอร์คใหม่ให้สอดคล้องกัน ส่งผลให้ค่าอิมพีแดนซ์ปกติของ LS3/5A มาอยู่ที่ 11 โอห์ม (จากเดิม 15 โอห์มใน LS3/5) ด้วยเช่นกัน
ว่ากันว่า LS3/5A ได้รับการผลิตจำหน่ายอย่างเป็นทางการจากบรรดาบริษัทผู้ผลิตต่างๆ น่าจะมากถึงกว่า 60,000 คู่ จนอาจสูงถึง 100,000 คู่ก็เป็นได้ นับตั้งแต่ถือกำเนิดขึ้นมาในช่วงปี 1976 กระทั่งสิ้นสุดสายพานการผลิตในช่วงท้ายยุค 1990 เนื่องด้วยทาง KEF ยกเลิกการผลิตไดรเวอร์ทั้งมิดเรนจ์/วูฟเฟอร์ (KEF B110) และทวีตเตอร์ (KEF T27) แม้อาจจะมีบ้างที่บางบริษัทซึ่งได้รับสิทธบัตรยังคงทำการผลิต LS3/5A ออกจำหน่าย ในลักษณะของการใช้ re-manufactured parts แต่ก็เป็นจำนวนน้อยมาก
กระทั่ง Stirling Broadcast หนึ่งในบริษัทที่ได้รับสิทธบัตรการผลิต LS3/5A ได้ตัดสินใจออกจำหน่าย LS3/5A ใหม่อีกครั้งในช่วงต้นปี 2006 ภายใต้ชื่อรุ่น LS3/5A v2 ด้วยการดีไซน์ใหม่หมดอย่างสมบูรณ์ (completely redesigned) โดยยังคงยึดพื้นฐานหลักทุกอย่างตามแบบต้นตำรับดั้งเดิม ซึ่งได้รับการยอมรับจากทาง BBC จากนั้นในปี 2014 ได้มีการผลิต LS3/5A รุ่น 15 โอห์มพร้อมใบอนุญาต BBC ฉบับสมบูรณ์ ได้เริ่มต้นขึ้นใหม่อีกครั้งโดย Falcon Acoustics ด้วยการใช้ตัวขับเสียงรุ่นเดิมที่ออกแบบใหม่ ภายใต้การออกแบบ crossover ดั้งเดิมของ BBC
John Atkinson แห่ง Stereophile ยังเคยกล่าวถึง LS3/5A ไว้ว่า “แทบไม่น่าเชื่อว่า แม้ผ่านมา 14 ปี ยังคงมีลำโพงนี้อยู่แบบไร้การเปลี่ยนแปลงใดๆ นับตั้งแต่เริ่มเปิดตัว” นี่คือ ลำโพงเล็กผู้ยิ่งยง (ตลอดกาล) ของวงการ หรืออย่าง Justine Gordon Holt (JGH) ก็ได้เคยระบุไว้ใน Stereophile ว่า “ค่าใช้จ่ายส่วนใหญ่ในกรณีของ LS3/5A ได้ถูกใช้ไปกับอีควอไลเซอร์อันซับซ้อน (complex equalizer) และครอสโอเวอร์ที่ปรับแก้ค่าเฟส (phase-corrected crossover) ซึ่งเข้าทางกับเอกสาร ‘The design of the miniature monitoring loudspeaker type LS3/5A’ ของทาง BBC Research Department ในหัวข้อ Equalizer/Crossover Network
วงจรครอสโอเวอร์ดังกล่าวทำการอีควอไลเซชั่น (ปรับตั้งความสมดุลเสียง) ทั้งในช่วงความถี่สูงและช่วงความถี่ต่ำ โดยมี 13 องค์ประกอบ (13-element) ประกอบด้วยขดลวดเหนี่ยวนำ (inductor) จำนวน 1 ตัวสำหรับส่วนเสียงแหลม ที่ปรับค่าได้ 7 ตำแหน่งเพื่อให้สามารถปรับให้เข้ากับระดับความไวช่วงเสียงกลาง-เสียงแหลมของมิดเรนจ์/วูฟเฟอร์ได้อย่างลงตัว ซึ่ง BBC เองยังยอมรับว่า การออกแบบ LS3/5A นั้นซับซ้อนยิ่งนัก ต้องใช้ทักษะการออกแบบระดับสูง ร่วมกับการใช้อุปกรณ์ราคาแพง เพื่อให้ได้มาซึ่งส่วนผสมที่ดีที่สุด (the finest)
“เคล็ดลับแห่งเสียง” – ตามแบบฉบับของลำโพงแบบตู้ปิดผนึก (sealed-box speakers) อย่างเช่น LS3/5A จะให้เสียงเบสช่วงต่ำไม่มากนัก หรือ ถึงกับไม่มีเลย แต่การออกแบบได้ “เสริมพลัง” ช่วงความถี่เสียงต่ำ ด้วยการยกระดับ (boost) ที่ประมาณ 160 Hz ขึ้นมา ทำให้มีความรู้สึกรับรู้ว่า ลำโพงมีเสียงเบสที่หนักแน่นมากขึ้น
พร้อมด้วยการค่อยๆ ยกระดับอย่างค่อยเป็นค่อยไปในช่วงตอบสนองความถี่ที่สูงกว่า 5kHz ทำให้มีการจับสังเกตว่า เสียงแหลมมีความจัดจ้า (bright) เล็กน้อย หรืออาจทำให้ลำโพงนี้บ่งบอกความหยาบกร้านในช่วงปลายๆ เสียงแหลมของแอมพลิฟายเออร์แบบโซลิด-สเตทอย่างไร้ความประนีประนอม ทำให้การใช้งานร่วมกับแอมป์หลอดสุญญากาศน่าจะเหมาะสมกว่า
ทั้งนี้คุณสมบัติการส่งมอบเสียงกลางที่ชัดใส สดสะอาด บวกกับความแม่นยำและความนิ่งสนิทของการบ่งบอกจินตภาพภาพสเตอริโอ อิมเมจ นับเป็นคุณสมบัติที่น่าชื่นชมอีกด้วย
J. Gordon Holt เคยระบุว่า คุณภาพเสียงที่รับฟัง “เทียบชั้น” ได้กับลำโพงอิเล็กโทรสแตติกส์ของ Quad ด้วยค่าใช้จ่ายที่ต่ำกว่ามาก และยังได้รับโบนัสเพิ่มเติมในความราบเรียบ นุ่มนวลกว่าเล็กน้อยของช่วงย่านปลายเสียงสูง รวมไปถึงการถ่ายทอดจินตภาพสเตอริโอที่ดีกว่า และพื้นที่การรับฟังที่แผ่กว้างกว่าอีกด้วย
John Atkinson ได้ระบุไว้ใน Stereophile ว่า LS3/5A เหมาะสมอย่างยิ่งกับการจำลอง-ถ่ายทอดเสียงของแหล่งสัญญาณที่มีช่วงไดนามิก เรนจ์ (dynamic-range) ไม่กว้างขวางนัก อย่างเช่น แชมเบอร์มิวสิค (chamber music) เนื่องเพราะว่า LS3/5A “ไม่เคยจะดุดันและไม่มีวันทำเยี่ยงนั้น” (the LS3/5A “has never boogied and never will)
to be continued